Pamiątki Rodziny Kamockich

Pamiątki rodziny Kamockich

Wystawa Pamiątki rodziny Kamockich zajmuje dwa ostatnie pomieszczenia amfiladowej galerii w gosławickim zamku. Uzupełniana nowymi obiektami, których właścicielem jest Stanisław Kamocki (ur. W 1970 r., w Poznaniu) jest rozwijającą się ekspozycją.

Pierwsze wzmianki dotyczące rodziny Kamockich pojawiają się z końcem XIV w. Przeczytać można m.in. .o Pietraszu Kamockim, występującym w 1386 r. w Sieradzu, Marku Kamockim i Stanisławie Kamockim, którzy siedzieli w Kamocinie i mieli udziały w Woli Kamockiej w latach 1411 – 1415, Piotrze Kamockim, który miał syna Mikołaja na Uniwersytecie w Krakowie w 1407 r.
W XIV w. Kamoccy mieszkali głównie na terenie województwa sieradzkiego, w powiecie piotrkowskim gdzie były położone wsie Kamocin Większy, Kamocin Mniejszy, Kamocinek , Wola Kamocińska (Wola Kamocka). To właśnie od nazw tych wsi (które istnieją do dzisiaj tj. Kamocin, Kamocinek i Wola Kamocka) Kamoccy wzięli swoje nazwisko. Zauważyć jednak należy, ze na terenach tych wsi dziedziczyły obce sobie nawzajem rody, które przyjęły to samo nazwisko. Nie był to jeden ród Kamockich, lecz byli to Kamoccy z rodu Jelitów, Kamoccy z Rodu Lubrzów, Kamoccy z rodu Ostojów i Kamoccy z rodu Prusów herbu Wilczekosy. To właśnie świadomość tego odrębnego pochodzenia nawzajem obcych sobie rodowo Kamockich wyrażała się w pisaniu jednych z „Kamocina”, innych „z Kamocinka”, jeszcze innych z „Woli Kamockiej”.
Pierwszym wymienianym w drzewach genealogicznych rodu Kamockich herbu Wilczekosy jest Mikołaj Kamocki (ur. 1460 r., zm. po 1512 r.), który traktowany jest jako pierwsze pokolenie tego rodu.
Na przełomie XVIII i XIX w. Antoni Kamocki (IX pokolenie) zakupił Kościelec, Posiłów, Piekary, Ciborowice, Ostrów i Klimontów (ok. 3500 ha) – wsie położone na pograniczu woj. krakowskiego i kieleckiego (powiat Proszowice), a siedzibą rodu stał się dwór w Posiłowie, w którym rodzina (pokolenia od IX do XIII) Kamockich zamieszkiwała do końca II wojny światowej. W okolicach Posiłowa pobudowano także kaplicę – Grób Rodu Kamockich.
Po zakończeniu II wojny światowej rodzina Kamockich zmuszona została do opuszczenia Posiłowa i po długiej tułaczce osiadła ostatecznie w Poznaniu. W Poznaniu urodził się Stanisław Maria Kamocki (XIV pokolenie), który w niespełna rok po urodzeniu przeniósł się wraz z rodzicami do Konina (Bożena Kamocka – matka Stanisława Kamockiego otrzymała pracę w nowotworzonym Liceum Medycznym w Koninie). W Koninie Stanisław Kamocki mieszkał do 2001 r. po czym przeniósł się do miejscowości Stawisko gm. Kramsk, gdzie zakupił dom. To właśnie w miejscowości Stawisko zamieszkali zaraz po urodzeniu Marta, Michał i Magdalena Kamoccy (XV najmłodsze pokolenie Kamockich).

  Stanisław Kamocki

 

Stanisław Kamocki, 1892 – 1985, nie mieszkał w swym rodzinnym majątku w Posiłowie, ponieważ posiadał również majątek w powiecie gostyńskim, skąd został we wrześniu 1939 r. wraz z rodziną – żoną, dwoma nieletnimi synami, jedną dorastającą i jedną nieletnią córką – przez Niemców wysiedlony. Po trzymiesięcznej tułaczce w prowizorycznych obozach dla wysiedlonych udało się rodzinie państwa Kamockich dotrzeć do Posiłowa. Bezpośrednio w ruchu oporu tj. ZWZ – AK, zaangażowany był syn Stanisława – Feliks Kamocki, 1922 – 1991 (ojciec właściciela pamiątek). … W majątku Posiłów kwaterowały wielokrotnie oddziały partyzanckie AK oraz dowództwo II batalionu p.p. AK (d-ca „Wojniłowicz”). Poza tym w domu państwa Kamockich w Posiłowie przebywało czasowo wiele osób ukrywających się za zamachy na Niemców lub ucieczki z obozów …, osoby wysiedlone, po powstaniu warszawskim … . Właściciele Posiłowa płacili na cele Delegatury Rządu na kraj przypadające na nich kwoty pieniężne oraz wysyłali paczki do oflagów i stalagów.

Ziemiaństwo polskie 1920 – 1945, red. Janina Leskiewiczowa;  Instytut Historii Polskiej PAN; PWN Warszawa 1988

 

Na wystawie oprócz genealogii rodziny Kamockich, ułożonej w 1836 r. przez Walentego Kamockiego, oraz dokumentu potwierdzającego szlachectwo z 1838 r. wyeksponowane są portrety przodków m.in: szambelana Franciszka Kamockiego, ok. 1760 – po 1823, sygn.: Vincenciusz Rabak 1803 r., Kajetana Stablewskiego, ok. 1770 – 1841, sygn. Jan Sagowski, 1806 r., Karola Stablewskiego, 1796 – 1843, sygn.: F. Sarnecki, Melanii z Drwęskich Stanisławowej Sczanieckiej, ca. 1810 r., Stanisława Sczanieckiego, 1806 – 1836, Karoliny z Rogawskich Kamockiej, 1800 – 1852, Antoniego Kamockiego, 1800 – 1865, Hipolita Bronikowskiego, 1829 – 1890, sygn. Marceli Krajewski 1887 r.

Z rodzinnej biblioteki pochodzą starodruki m.in.: mapa z 1736 r., ukazująca fragment południowych granic Rzeczpospolitej: Theatre dr la guerre entre les Russes et les Turcs,
Dzieje Polski Joachima Lelewela z 1837 r., Zygmuntowskie czasy I. Kraszewskiego z 1846 r., Książeczka Św. Jadwigi wyd.: J. Munk, Poznań 1823 r., Les Oeuvres de Monsieur Moliere,
Szwajcaria 1741 r., Le Spectacle de le Nature, Jean Neaulme, 1739 r., Brandedenburgischer Ingenieur, Berlin 1698 r., Mszał Rzymski, Drukarnia Paszkowskiego, 1874 r., Pismo Święte
Starego i Nowego Testamentu” w przekładzie Jakuba Wujka , 1873 r., z ilustracjami Gustawa Dore`.

Niezwykłe są pamiątki po prababce właściciela pamiątek, Karolinie Kamockiej z d. Chwalibóg, 2.02.1867 – 4.04. 1954, Poznań. Karolina Kamocka była znaną osobą – pamiętali ją najstarsi mieszkańcy Posiłowa. Uczyła się w Sacré – Coeur we Lwowie i swoje zainteresowania pogłębiała studiując literaturę z dziedziny astronomii, chemii, fizyki, astrologii i medycyny (potrafiła leczyć wiele schorzeń, zwłaszcza choroby oczu). Obdarzona wieloma umiejętnościami – pisała wiersze, malowała, haftowala, szyła ornaty, a pieśń maryjna Jej autorstwa śpiewana jest w kościele w Kościelcu; przez 25 lat pisała pamiętniki o wydarzeniach z najbliższej okolicy, o sprawach domowych ale również o sytuacji w świecie.
Karolina Kamocka dużo podróżowała m.in. do Wiednia, Berlina, Drezna, Paryża, Rzymu, Neapolu, Wenecji, Florencji. Z licznych podróży przywoziła pamiątki. Wiele oryginalnych pamiątek przywiezionych z Egiptu w 1908 r. możemy oglądać na wystawie np.: zmumifikowaną dłoń (IV – VI w. p.n.e.), opatrzone hieroglifami skarabeusze – ogniwka naszyjnika, figurkę Ozyrys, inkrustowany pantofelek, paletkę do rozcierania farb, czy zwykły kamień ze starożytnej Via Sacra w Rzymie.

Przykładami XIX w. ebenistyki są meble: m.in.: duże lustro kryształowe, dwie konsole (konsola z marmurowym blatem jest eksponowaną oddzielnie częścią lustra), serwantka, szafa dwudrzwiowa ubraniowa, stolik do robótek, komoda, taboret, krzesło wyplatane. Na ścianach wiszą ze sprawnymi mechanizmami zegary: Gustawa Beckera i W. Milewskiego; na konsolach stoją lampy naftowe: klasycystyczna, z amforowym, metalowym korpusem oraz secesyjna, ze szklanym zbiornikiem (sygn. Hugo Schneider).
W serwantce oprócz XIX w., z monogramami własnościowymi sreber: poznańskich, krakowskich, warszawskich warsztatów złotniczych (Johan Christian Blau, Eduard Fiedler, Wojciech Eigel, A.D. Zamoyski, Leonard Nitch, Józef Fraget, Norblin & Sp.), została wyeksponowana obrączka Emilii Sczanieckiej z 1861 roku, która była wyrazem żałoby noszonej po tragicznie zakończonych warszawskich manifestacjach (na czarnym, emaliowym tle napisy: 1861 D. 25 – 27 LUT. i 8 KWIET., oraz symbole: korona cierniowa, krzyżyk, gałązka palmowa).

(Najstarszy syn Karoliny Kamockiej, Stanisław 1892 – 1985, był mężem Heleny Marii Oppeln – Bronikowskiej. Matka Heleny Marii – Julia Stablewska, 1862 – 1912 była córką Stanisławy, Honoraty, 1836 – 1922, z d. Sczanieckiej i Stanisława Stablewskiego, 1832 -1904.)

Na wystawie można oglądać (w zaprojektowanych przez właścicielkę obwolutach) dwa albumy: Fotografie z podróży do Egiptu w 1908 r. oraz Posiłów – album rodzinny Karoliny Kamockiej, 1867 – 1954.

Na hallu wystawę uzupełniają dwie informacje biograficzne z reprodukowanymi portretami: Portret Emilii Sczanieckiej, Fabiana Sarneckiego, 1800 – 1894, który ukazał się w paryskim wydawnictwie, powstańca listopadowego Józefa Straszewicza, 1801 – 1838, oraz Portret Floriana Stablewskiego, 1841 – 1906, Bolesława Łaszczyńskiego,1843 – 1909.

 

EMILIA SCZANIECKA, 1804 Brody – 1896 Pakosław

Ojcem jej był Łukasz Sczaniecki, syn starosty średzkiego, matką Weronika z Zakrzewskich, córka rotmistrza wojsk polskich i łowczego gnieźnieńskiego. Siedzibą rodziny był odrestaurowany
XVII w. pałac w wielkopolskich Brodach. W 1801 r. urodził się Konstanty, a w następnym roku przyszła na świat Nimfa. Emilia była trzecim z kolei dzieckiem. Młodszymi od Emilii byli: brat Stanisław, urodzony w 1805 r. i Kordula urodzona w końcu 1806 r. Kiedy Emilia miała 6 lat, w 1810 r. umarł nagle ojciec, a 8 lat później matka. Opiekę nad osieroconymi dziećmi przejęła babka Anastazja ze Skórzewskich Sczaniecka. Emilia ukończyła edukację na pensji żeńskiej w Poznaniu, ale pragnęła naukę kontynuować. Uzyskawszy pozwolenie rady familijnej na dalsze kształcenie, w 1819 r. wyjechała z siostrą Kordulą do Drezna, dużego ośrodka polonijnego. W stolicy Saksonii po raz pierwszy spotkała się z polską działalnością niepodległościową. Zaangażowała się w pomoc walczącej o niepodległość Grecji. Po zakończonej w 1823 r. edukacji powróciła do Wielkopolski, gdzie zajmowała się zarządzaniem odziedziczonym po rodzicach majątkiem ziemskim. W 1828 r., kiedy wybuchła w Poznańskiem epidemia tyfusu, Emilia ciężko zachorowała. Jej życie dramatyczną walką ocalił Karol Marcinkowski.
W czasie Powstania Listopadowego potajemnie przekroczyła granicę Wielkiego Księstwa Poznańskiego, by nieść pomoc walczącym w Królestwie Polskim. Ofiarnie służyła jako sanitariuszka w warszawskich lazaretach m.in.: Ujazdowskim, Wolskim, udzielała pomocy na polu bitwy, organizowała transport rannych, opatrywała rany, pomagała chirurgom podczas zabiegów.

Po powstaniu i powrocie w rodzinne strony utrzymywała kontakt z działaczami niepodległościowymi. Aby zapewnić stałą opiekę powstańcom, inwalidom, wybudowała w Pakosławiu szpitalik. Założyła bibliotekę oraz utworzyła szkołę ludową dla dzieci; zaangażowała się w przedsięwzięcia gospodarcze i kulturalne regionu, m.in. w Spółce Bazarowej.
W latach 1836 – 37 boleśnie przeżyła utratę bliskich: brata, babki, przyjaciółki Klaudyny Potockiej.
Emilia zaczęła często chorować – pojawiły się dolegliwości serca oraz ataki niedowładu nóg. W 1838 r. zmarła jej siostra Nimfa Łącka; Emilia przejęła opiekę nad sześciorgiem jej dzieci. Po 1846 otoczyła również opieką osierocone dzieci galicyjskie. Utrzymywała kontakt z działaczami niepodległościowymi, kolportowała publikacje emigracyjne, zaangażowała się w przedsięwzięcia gospodarcze i kulturalne regionu (m.in. w Spółce Bazarowej).
W czasie działań wyzwoleńczych 1848 r. zaangażowała się w szkolenie samarytanek, tworzenie zorganizowanych służb medycznych. Wraz z ustaniem walk – pod Miłosławiem, Sokołowem, kontynuowała pracę w lazaretach (organizowała dla poszkodowanych żołnierzy wyżywienie, bieliznę osobistą, schronienie przed represjami po wyjściu ze szpitala). W 1861 r. Sczaniecka wprowadziła w swoich dobrach nowatorski pomysł premiowania pracowitości oraz wspierania w nieszczęściu. Otworzyła ochronkę dla dzieci wiejskich (1877 r.), która w przeciwieństwie do szkoły czynna była od wiosny do późnej jesieni. Była współorganizatorką Towarzystwa Pomocy Naukowej dla Dziewcząt.
Mimo nie najlepszego stanu zdrowia brała udział w powstaniu styczniowym, działała w Wielkopolskim Komitecie Niewiast, tworzyła lazaret w Strzelnie, zajmowała się zaopatrzeniem lazaretów, jeździła na pola walki, opatrywała i transportowała rannych; wielokrotnie przejeżdżała przez granicę w okolicach Strzelna, dojeżdżała m.in. do Nowej Wsi, Brdowa, Skulska, Wilczyna, Ignacewa, Ruszkowa, Kramska. Organizowała pomoc rannym wychodzącym ze szpitali, angażowała się w obronę więzionych, pomagała emigrantom.

ABP FLORIAN STABLEWSKI, 1841 Wschowa – 1906 Poznań

Syn Onufrego Stablewskiego, uczestnika kampanii napoleońskiej i Emilii z Kurowskich.
Kształcił się w Gimnazjum św. Magdaleny w Poznaniu oraz w gimnazjum w Trzemesznie.
Naukę kontynuował w seminarium duchownym w Poznaniu, następnie na uniwersytecie w Monachium. W 1866 r. obronił doktorat z teologii i przyjął święcenia kapłańskie.
Był wikariuszem w Wielichowie, Tarnowie Podgórnym i Śremie; pracował w śremskim gimnazjum. W 1873 roku został usunięty z pracy po odmowie podporządkowania się zarządzeniu wykładania religii w języku niemieckim. Kolejną placówką duszpasterską była parafia we Wrześni. Aktywnie działał na polu społecznym; założył Kasę Oszczędnościowo – Pożyczkową, współpracował z Towarzystwem Przemysłowym. Był posłem do sejmu pruskiego oraz do parlamentu niemieckiego. Jako członek Koła Polskiego bronił spraw narodowych, przeciwstawiał się katechezie w języku niemieckim na rzecz zachowania języka polskiego jako wykładowego w szkolnictwie.
Na początku lat 90 został nominowany na arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego,
otrzymując tytuł prymasa Polski.
Florian Stablewski założył pismo Przewodnik Katolicki oraz istniejącą do dziś Drukarnię i Księgarnię św. Wojciecha w Poznaniu, która działała pod kierownictwem ks. Piotra Wawrzyniaka. Był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W okresie strajków szkolnych (1901 – 1906) łagodził napięcia petycjami do cesarza niemieckiego. Problemem arcybiskupa była niewystarczająca liczba kapłanów – chcąc zmienić sytuację wybudował gmach seminarium w Poznaniu, założył konwikty gimnazjalne. Za jego rządów na terenie archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej wybudowano wiele kościołów, niektóre świątynie odnowiono i rozbudowano m.in. katedra gnieźnieńska zyskała figury uosabiające cztery stany społeczne dźwigające na swoich barkach relikwie św. Wojciecha.
W 1893 r. z jego inicjatywy powstało Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu, które zajęło się gromadzeniem i konserwacją zabytków polskiej sztuki sakralnej. Był inicjatorem rozwijającego się w Wielkopolsce katolickiego ruchu społecznego, popierał i inspirował księży do podejmowania działalności społecznej, powoływania stowarzyszeń kościelnych.
Florian Stablewski sprawując urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego 15 lat,
zawsze podkreślał prawo Polaków do pielęgnowania narodowej tożsamości.

Kurator wystawy: Wanda Mazurek